Азық-түлік ботулизмі - ауыр, ықтимал өлімге әкелетін, бірақ салыстырмалы түрде сирек кездесетін ауру. Бұл интоксикация, әдетте, жоғары белсенді нейротоксиндерді, жұқтырған тағамдарда пайда болатын ботулотоксиндерді тұтыну нәтижесінде пайда болады.
Ботулизм адамнан адамға берілмейді. Азық-түлік ботулизмі адамдарда токсинді шығаратын бактериялармен ластанған тамақты жеген кезде пайда болады. Бұл әдетте үйде сапасыз консервілеу нәтижесінде пайда болады. Бастапқы белгілерге жүрек айну және құсу кіруі мүмкін. Ботулизм жеткілікті термиялық өңдеуден өтпеген және оттегі аз жағдайда сақталған тағамдарды жеу кезінде пайда болуы мүмкін.
Ботулизм жасыл бұршақ, шпинат, саңырауқұлақтар мен қызылша сияқты қышқылдығы төмен консервіленген көкөністерді, консервіленген тунец сияқты балықты, ашытылған, тұздалған және ысталған балықты, ветчина немесе шұжық сияқты ет өнімдерін жеген кезде пайда болуы мүмкін. Ауру әдетте токсинді тамақпен сіңіргеннен кейін 18-36 сағаттан кейін жедел басталады, дегенмен инкубациялық кезең 4 сағаттан 8 күнге дейін өзгеруі мүмкін. Жүрек айнуы, құсу, іштің ауыруы және диарея көбінесе неврологиялық белгілердің пайда болуынан бұрын болады.
Ботулизмнің алдын-алу үшін уйде келесі ережелерді сақтау керек: - Көшедегі сауда орындарында үйде консервілеу өнімдерін сатып алмаңыз; - көкөністер, жемістер, жидектер мен саңырауқұлақтар жер бөлшектерінен мұқият жуылуы керек; - ұзақ уақыт бойы алынған немесе бүлінген көкөністерді, жеміс-жидектер мен саңырауқұлақтарды сақтауға болмайды; - саңырауқұлақтарды тұздауды герметикалық жабық банкаларда жасауға болмайды; саңырауқұлақтарды сақтаудың ең жақсы әдісі-тұздау және кептіру; - консервілерді жемес бұрын оларды 20-25 минут қайнатқан дұрыс (осы уақыт ішінде ботулизм токсині ыдырайды); - консервілері бар банкаларды ашпас бұрын тексерген жөн - ботулизм қоздырғышы дамыған кезде банкалардың түбінің және қақпағының ісінуі байқалады. Зақымдану және ісіну немесе ағып кету көріністері бар консервілерден бас тарту керек. Ботулиндік микробтар мен токсиндер көбінесе өнімнің сыртқы түрін, иісі мен дәмін өзгертпейтінін есте ұстаған жөн, сондықтан тамақтанудан 6-12 сағат бұрын үйдегі консервілерді 15-20 минут қайнатып, тез салқындатып, 36 сағат ішінде қолдану қажет.
Алтынгүл Аймұратова,
Атырау облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары
